Magda Perlstein (Brown)

Węgry
11.06.1927 - 07.07.2020
Magda Perlstein, 1941. © The Brown family

W dniu swoich siedemnastych urodzin Magda Perlstein została deportowana do obozu Auschwitz-Birkenau. Podczas selekcji zakwalifikowano ją jako zdolną do pracy i wysłano na roboty przymusowe w fabryce zbrojeniowej, działającej w fili obozu w Buchenwaldzie.

Magda Perlstein miała szczęśliwe dzieciństwo. Wraz ze starszym bratem Miklosem dorastała w żydowskiej rodzinie w Miszkolcu, mieście położonym w północno-wschodnich Węgrzech. Jej rodzice posiadali rzeźnię i dom, w którym rodzina mieszkała razem z kuzynami.

Od końca lat 30. rodzina Perlsteinów, podobnie jak reszta żydowskiej ludności Węgier, cierpiała z powodu antysemickich ustaw rządu węgierskiego. Kiedy w marcu 1944 r. do kraju wkroczył Wehrmacht, niemieccy okupanci natychmiast rozpoczęli przygotowania do wymordowania ludności żydowskiej. W dzielnicy, w której mieszkali Perlsteinowie, utworzono getto. Od tego momentu rodzina, żyjąca dotąd w szóstkę, musiała dzielić swój dom z czterdziestoma innymi osobami.

W maju 1944 r. rozpoczęły się deportacje do obozu koncentracyjnego i zagłady Auschwitz-Birkenau. 11 czerwca 1944 r., w dniu swoich siedemnastych urodzin, Magda została wepchnięta do wagonu towarowego wraz z rodzicami i ponad osiemdziesięcioma innymi osobami. Jej brat Miklos już wcześniej musiał opuścić rodzinę i pracował jako robotnik przymusowy dla armii węgierskiej. Podróż do obozu trwała trzy dni, bez wody i jedzenia. Zaraz po przybyciu do Auschwitz Magda została oddzielona od rodziców i zakwalifikowana przez lekarzy SS jako zdolna do pracy. Jej ojca i matkę  zamordowano wkrótce w komorach gazowych.

Dwa miesiące później, wraz z 999 innymi żydowskimi kobietami, Magda została przewieziona do Allendorfu (obecnie: Stadtallendorf) w Niemczech, gdzie znajdowała się fabryka zbrojeniowa. SS dostarczało tam kobiety z Auschwitz do pracy przymusowej. Podczas dziennych i nocnych zmian musiały, bez odzieży ochronnej, napełniać granaty materiałami wybuchowymi. Ekspozycja na toksyczne chemikalia sprawiła, że skóra kobiet stała się żółta, ich włosy pomarańczowe, a usta fioletowe. Gdy pod koniec marca 1945 r. obóz zlikwidowano, Magdzie wraz z innymi kobietami udało się uciec i schować w stodole, gdzie przebywały do przybycia wojsk amerykańskich.

Po wyzwoleniu Magda szukała krewnych w swojej węgierskiej ojczyźnie, jednak z ponad siedemdziesięciorga członków rodziny Holokaust przeżyło tylko sześcioro. W 1946 r. wyemigrowała do USA, gdzie wyszła za mąż za Roberta Browna. W 1962 r., po ponad osiemnastu latach, udało jej się spotkać z bratem Miklosem. Magda Brown jako Ocalała z Zagłady niestrudzenie angażowała się w działania na rzecz upamiętnienia ofiar aż do swojej śmierci w wieku 93 lat.

Animacja jest rezultatem współpracy z St. Joost School of Art & Design w Den Bosch i Bredzie.