​​Tadeusz Bieńkowicz​

Polska
​​19.04.1923​ - 13.12.2019
Tadeusz Bieńkowicz, 1940-1950 © ​Home Army Museum

​​Tadeusz Bieńkowicz był członkiem ruchu oporu i brał udział w jednej z największych akcji uwolnienia więźniów w okupowanej Polsce. Tadeusz walczył przeciwko okupacji niemieckiej, następnie także przeciwko reżimowi komunistycznemu​. ​ 

Tadeusz Bieńkowicz urodził się 19 kwietnia 1923 r. w Lidzie. Po wybuchu II wojny światowej zgłosił się na ochotnika do wojska i otrzymał pracę na posterunku obserwacji lotniczej. Po rozpoczęciu okupacji sowieckiej wstąpił do ruchu oporu, a w 1943 r. został żołnierzem Armii Krajowej.   

Stał się żołnierzem oddziału dywersyjnego, który atakował niemiecką infrastrukturę strategiczną. Awansował na dowódcę plutonu w II Batalionie 77 Pułku Piechoty Armii Krajowej. Tadeusz Bieńkowicz walczył na wschodnich kresach Polski, gdzie polski ruch oporu walczył zarówno z siłami niemieckimi, jak i z komunistami. 

Jesienią 1943 r. wywiad Armii Krajowej dowiedział się, że w więzieniu w Lidzie przetrzymywanych jest około 70 członków ruchu oporu. Dowódcy postanowili zająć więzienie i uwolnić przetrzymywanych. W tym czasie Lida była ważnym węzłem komunikacyjnym dla wojsk niemieckich. W mieście znajdował się garnizon liczący około 10 000 niemieckich żołnierzy i policjantów, co czyniło tę operację bardzo ryzykowną.   

Dowódcy Armii Krajowej na tym obszarze nakazali przebrać się niewielkiemu oddziałowi najlepiej wyszkolonych żołnierzy. Udało im się oszukać strażników i zdobyć więzienie. Akcja miała miejsce w nocy z 18 na 19 stycznia 1944 roku. Uwolniono członków ruchu konspiracyjnego, pozostawiając więźniów kryminalnych.   

Podczas akcji żołnierze AK odkryli, że wśród personelu więzienia znajduje się Rosjanin poszukiwany przez ruch oporu za zbrodnie popełnione na miejscowej ludności cywilnej. Tadeusz Bieńkowicz za dokonane zbrodnie wykonał na nim wyrok śmierci. 

Akcja zakończyła się sukcesem. Ludność została uwolniona bez jednego wystrzału. Niemiecki garnizon miasta nie został ostrzeżony i nie zareagował. Za tę akcję Tadeusz Bieńkowicz został odznaczony Orderem Virtuti Militari, najwyższym polskim odznaczeniem wojskowym.   

Po wojnie Tadeusz Bieńkowicz pozostał w konspiracji. Zdecydował się walczyć przeciwko reżimowi komunistycznemu. Został aresztowany w 1950 roku i po kilku latach zwolniony z więzienia.  

W latach 90. Tadeusz Bieńkowicz został zrehabilitowany przez polski rząd, a w 2018 roku został awansowany na generała honoris causa. Tadeusz zmarł 13 grudnia 2019 roku.