Zofia Haltof-Mikołajewska była członkinią polskiego ruchu oporu, pełniła funkcję łączniczki i sanitariuszki w Armii Krajowej. Za swoją działalność proniepodległościową została aresztowana i zesłana do obozu koncentracyjnego w Oświęcimiu.

​​Zofia Haltof-Mikołajewska urodziła się 25 października 1921 r. w Krakowie. W czasie okupacji była aktywną działaczką ruchu konspiracyjnego, należąc od 1940 r. do Związku Walki Zbrojnej Armii Krajowej. 

​Początkowo Zofia pełniła funkcję łączniczki, a po ukończeniu podziemnego kursu podoficerskiego prowadzonego przez Wojskową Służbę Kobiet została przydzielona do organizowania szkoleń sanitariuszek. 

​20 października 1943 r. Zofia została aresztowana przez Niemców pod zarzutem przynależności do ruchu oporu. Przez kilka tygodni była brutalnie torturowana w siedzibie gestapo przy ulicy Pomorskiej w Krakowie. Tam też odbył się jej wielotygodniowy proces, po którym została przewieziona do obozu koncentracyjnego Auschwitz-Birkenau.   

​Otrzymała status więźnia politycznego (numer 70452). W obozie była poddawana eksperymentom medycznym. Niemcy wstrzykiwali jej bakterie tyfusu w ramach badań nad tą chorobą, na szczęście udało się jej przeżyć. Kiedy w styczniu 1945 r. załoga obozu zarządziła wymarsz z obozu (nazwany później marszem śmierci), Zofia wraz ze współwięźniarkami ukryła się w magazynie. Do wyzwolenia obozu przez Armię Czerwoną opiekowała się ciężko chorymi. 

​Dzięki Zofii, krakowski oddział Polskiego Czerwonego Krzyża już na początku lutego 1945 r. zaczął organizować pomoc medyczną dla więźniarek pozostających w Brzezince.  

​W latach 1976-1982 Zofia działała w Związku Inwalidów Wojennych. Była również mocno zaangażowana w upamiętnianie ofiar niemieckiego terroru.  

​Zmarła 27 lipca 2010 r., pośmiertnie awansowana do stopnia kapitana.