Aleksandra Mianowska

Polska
16.07.1912 - 09.11.2000
Aleksandra Mianowska jako pielęgniarka w 1940 r. © Home Army Museum

Aleksandra była wybitną polską aktorką teatralną. W czasie wojny działała w ruchu oporu- pomagała polskim żołnierzom przedostać się do polskiej armii na Zachodzie. Pod okupacją pomagała Żydom, za co została uhonorowana tytułem Sprawiedliwej wśród Narodów Świata.

​​Aleksandra Mianowska (z domu Siwadłowska) urodziła się 16 lipca 1912 roku. Po wybuchu II wojny światowej zaangażowała się w działalność charytatywną oraz ruch konspiracyjny.  

​Po wkroczeniu wojsk niemieckich Aleksandra wstąpiła do Polskiego Czerwonego Krzyża w Krakowie. Następnie została przeniesiona do szpitala na Lubelszczyźnie, aby pomóc w rejestracji rannych i zabitych w walkach. Prawdopodobnie miała nadzieję na znalezienie informacji o swoim mężu, który został ranny podczas służby w polskiej armii w czasie niemieckiej napaści.   

​Po powrocie do Krakowa, Mianowska rozpoczęła wolontariat jako pielęgniarka w szpitalu dla polskich więźniów. Oficjalnie była tam delegatką Polskiego Czerwonego Krzyża, ale pod pseudonimem “Kama” udzielała wszelkiego rodzaju pomocy chorym i rannym z ramienia ruchu oporu. Inne jej pseudonimy to Alina Sieprawska i Alina Saciłowska. W grudniu 1940 r. została aresztowana przez gestapo i spędziła sześć tygodni w więzieniu Montelupich, gdzie napisała swój słynny “Hymn Montelupich”:  

​W Montelupich fajno jest, 
fajno jest, 
Dziarsko wysiaduje się,  
duje się, 
Rano kubły, wieczór kubły, 
Dużo żarcia heizer wal, 
Kto nie siedział w Montelupich 
Temu żal 
(…) 

​Mianem ”heizera“ więźniowie określali osobę, która dostarczała posiłki do cel.   

​Mianowska została zwolniona z więzienia dzięki interwencji przyjaciół i kontynuowała działalność dobroczynną w Radzie Głównej Opiekuńczej, jednej z nielicznych polskich organizacji społecznych tolerowanych przez okupanta. Kontynuowała też działalność w ruchu oporu. Pomagała żołnierzom Armii Krajowej i współpracowała z Radą Pomocy Żydom “Żegota”.  

​Po wojnie Mianowska pracowała w Krakowie w antykwariacie znanego księgarza Stefana Kamińskiego, była też wykładowczynią na Uniwersytecie Jagiellońskim. O śmierci męża dowiedziała się dopiero w 1946 roku – zmarł on w 1939 r. Nigdy nie wyszła ponownie za mąż. Po ukończeniu Państwowej Wyższej Szkoły Teatralnej im. Ludwika Solskiego w Krakowie w 1960 r. uzyskała tytuł zawodowy reżysera teatralnego. Aleksandra Mianowska zmarła 9 listopada 2000 roku.​