Evy Poetiray

Indonesië
13.06.1918 - 27.08.2016
Evy Poetiray © KITLV

De 19-jarige Indonesische Evy Poetiray kwam in 1937 naar Nederland om te studeren. Drie jaar later werd Nederland bezet door Nazi-Duitsland. Evy verzette zich tegen het naziregime. Als jonge vrouw hielp ze onderduikers en verspreidde ze verzetskranten.

Indonesië, dat toen Nederlands-Indië heette, was een kolonie van Nederland. In 1940 woonden er 800 tot 1.000 Indonesiërs in Nederland. Zoals veel Indonesische studenten in Nederland was Evy Poetiray lid van de studentenvereniging Perhimpoenan Indonesia (PI). De PI-leden waren voor onafhankelijkheid van Indonesië en tegen het Nederlandse koloniale bewind. Maar ze waren ook tegen het racistische naziregime. Na de Duitse invasie moesten de PI-leden beslissen of ze nu aan de kant van hun koloniale onderdrukker zouden vechten. Het bestuur riep de leden op om zich te verzetten tegen de Duitse bezetting.

De PI werd verboden door de Duitse bezetters, maar de leden bleven samenwerken in het verzet. Evy: “Het was goed georganiseerd. Van de vijf mensen had er maar één contact met de leiding van Perhimpunan Indonesia. We kwamen elke week bij elkaar.” Evy verborg mensen in haar huis en begon met het verspreiden van verzetsbladen. “Het verspreiden van die bladen was heel gevaarlijk, maar ik was jong en durfde het aan.” Evy werkte nauw samen met Nederlandse verzetsleden. “De Indonesiërs deden voortdurend een beroep op het geweten van de Nederlanders. Omdat ze nu zelf onderdrukt werden, kregen ze begrip voor de Indonesische strijd. En ze publiceerden artikelen over de onafhankelijkheid van Indonesië.”


Mensen die niet blank waren werden door de nazi’s als minderwaardig gezien, maar werden niet actief vervolgd. Als jonge vrouw van kleur werd Evy niet snel verdacht. Door haar verzetswerk kwam ze nooit in de problemen.

Na de bevrijding van Nederland zette Evy zich in voor de onafhankelijkheid van Indonesië. Ze was erg teleurgesteld toen Nederland na de Tweede Wereldoorlog de onafhankelijkheid van Indonesië niet erkende en een oorlog begon om de controle over haar kolonie terug te krijgen. Na vier jaar oorlog en onder internationale druk erkende Nederland in 1949 de onafhankelijkheid van Indonesië.