Malka Zimetbaum

Potrait of Malka Zimetbaum

Historia życia Malki Zimetbaum to podróż z Polski do Belgii, a potem z powrotem do Polski, gdzie czekał ją tragiczny koniec. Dziś Malka jest symbolem żydowskiego ruchu oporu w Auschwitz i świadectwem transnarodowego doświadczenia, którym dla wielu osób stała się II wojna światowa.

Gdy Malka miała 10 lat, przeniosła się wraz z bratem i rodzicami z Polski, do Antwerpii. W szkole Malka wyróżniała się szczególnymi zdolnościami językowymi i nauczyła się płynnie niderlandzkiego, francuskiego, niemieckiego, angielskiego i polskiego.

Podczas nazistowskiej okupacji Belgii rodzina Malki musiała zapisać się w rejestrze ludności żydowskiej. Od czerwca 1942 Malka musiała nosić opaskę z gwiazdą Dawida. Została aresztowana w lipcu 1942 r. na Dworcu Centralnym w Antwerpii. Właśnie wracała z Brukseli, gdzie próbowała znaleźć kryjówkę dla swojej rodziny.

Malka została deportowana do Auschwitz-Birkenau we wrześniu 1942 r. Po przybyciu, dzięki swoim umiejętnościom językowym, została wybrana do pracy jako tłumaczka ustna i posłaniec. Oznaczało to, że jej pozycja była uprzywilejowana i pozwalała jej pomagać współwięźniom. Próbowała przydzielać towarzyszom bezpieczniejszą pracę, załatwiała żywność i leki ludziom w potrzebie i podnosiła ich na duchu. Ostrzegała też pacjentów szpitala przed zbliżającą się „selekcją”, namawiając ich do jak najszybszego opuszczenia szpitala. Wtedy właśnie Malka otrzymała przezwisko Mala la Belge (Mala Belgijka).

Malka zakochała się w polskim więźniu politycznym Edku Galińskim. Parze udało się uciec w czerwcu 1944, ale zostali schwytani już po dwóch tygodniach. Po powrocie do Auschwitz, dokonano na nich publicznej egzekucji na placu apelowym, by przestrzec innych więźniów przed próbami ucieczki.

Mala la Belge po śmierci stała się symbolem solidarności, odwagi, miłosierdzia i oporu dzięki jej niezłomnej postawie nawet w najtrudniejszych warunkach.

Malka (z lewej) z matką Chają i siostrą Merjem w 1926 r. © Kazerne Dossin
Edek Galiński w Obozie koncentracyjnym Auschwitz © Panstwowe Muzeum Auschwitz-Birkenau w Oswiecimiu
Tablica ku pamięci Malki w Antwerpii. © www.antwerpenherdenkt.be/activiteiten/muurschildering-mala-zimetbaum