​​Tadeusz Bieńkowicz​ 

Polen
​​19.04.1923​ - 13.12.2019
Tadeusz Bieńkowicz, 1940-1950 © ​Home Army Museum

Tadeusz Bieńkowicz was actief in het verzet en nam deel aan één van de grootste acties om gevangenen te bevrijden in bezet Polen. Tadeusz vocht tegen de Duitse bezetting, de Sovjets en later ook tegen het Poolse communistische regime.

Tadeusz Bieńkowicz werd geboren op 19 april 1923 in Lida. Toen de Tweede Wereldoorlog begon meldde hij zich vrijwillig aan als militair en kreeg een baan bij een luchtobservatiepost. Toen de Sovjetbezetting begon sloot hij zich aan bij de verzetsbeweging en werd hij in 1943 soldaat in het Armia Krajowa (het Binnenlandse Leger)

Hij werd soldaat bij een eenheid die de Duitse infrastructuur aanviel. Hij werd bevorderd tot pelotonscommandant… Tadeusz vocht in de oostelijke grensgebieden van Polen, waar de Poolse verzetsbeweging zowel tegen de Duitse strijdkrachten als tegen de communisten vocht.

In de herfst van 1943 hoorde de inlichtingendienst van het Armia Krajowa dat ongeveer 70 leden van het verzet werden vastgehouden in de gevangenis in Lida. De bevelhebbers besloten de gevangenen te bevrijden. In die tijd was Lida een belangrijk transportknooppunt voor de Duitse strijdkrachten. Er was een garnizoen van ongeveer 10.000 Duitse soldaten en politieagenten in de stad, waardoor dit een zeer riskante operatie werd.

De commandanten van het Armia Krajowa gaven de best getrainde soldaten, waaronder Tadeusz, opdracht zich te vermommen. Deze mannen slaagden erin de bewakers te misleiden en de gevangenis in te nemen. De actie vond plaats in de nacht van 18 op 19 januari 1944. Verzetsleden werden bevrijd;  criminele gevangenen bleven achter. 

Tijdens de actie ontdekten de soldaten van het Armia Krajowa dat er zich onder het gevangenispersoneel een Rus bevond die door de verzetsbeweging werd gezocht voor misdaden tegen de lokale burgerbevolking. Tadeusz doodde deze man. 

De bevrijdingsactie was succesvol,zonder een schot te lossen. Het Duitse stadsgarnizoen werd niet gewaarschuwd en reageerde niet. Tadeusz werd voor deze actie onderscheiden met de hoogste militaire onderscheiding van Polen. 

Tadeusz  besloot zich na de oorlog te verzetten tegen het communistische regime. In 1950 werd hij gearresteerd en na een paar jaar gevangenisstraf weer vrijgelaten.

In de jaren 1990 werd Tadeusz gerehabiliteerd door de Poolse regering en in 2018 bevorderd tot eregeneraal. Hij overleed op 13 december 2019.